دلایل و اهمیت دعا برای امام زمان

چرا باید برای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دعا کرد؟!

دعا به ساحت مقدس امام که ولی نعمت ما و واسطه فیض الهی است، اهمیت ویژه ای دارد. وظیفه هر انسان، دعا برای اوست.

تردیدی نیست که دعا از عبادت های عظیم است و آثار فراوانی دارد. دعا کردن راهی است برای آن که امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را یاد کنیم و با آن عزیز ارتباط روحی و معنوی بگیریم. این ارتباط، ثمرات بسیاری برای رشد و کمال روحی ما دارد.

دعا کردن برای امام، نوعی عرض ارادت و محبت نسبت به اوست و قطعاً از سوی آن امام کریم بی پاسخ نخواهد ماند و ایشان، دعاکننده را مورد لطف و عنایت خاص خود قرار خواهد داد.

دعا کردن برای امام، یعنی آن وجود عزیز را بر بسیاری از موجودات و پدیده ها مقدم دانستن و وجود و نقش او را مدنظر قرار دادن. این موضوع، سبب زیاد شدن محبت آن بزرگوار در دل ها و جان ها می گردد؛ زیرا ذکر محبوب، باعث فراوانی محبت نسبت به او خواهد شد.

در سیره معصومین علیهم السلام دعا کردن جایگاه ویژه ای داشته است. علاوه بر سیره عملی، آنان احادیث گران بهایی نیز در ضرورت، فضایل و آثار دعا نیز برای انسان ها به یادگار گذاشته اند. (1) در این میان، ادعیه و زیارات مخصوص به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از جایگاه خاصی برخوردار است. کثرت این دعاها در میان گنجینه ادعیه، به ضرورت دعا برای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره دارد.

اهل ولا چو روی به سوی خدا کنند اول به جان گمشده خود دعا کنند (2)

اهمیت دعا برای امام زمان

دعا کردن برای آخرین حجت الهی، خصوصاً برای سلامتی ایشان، سیره و سنت پیشوایان دین در همه حال و در بهترین حالات، یعنی به هنگام نماز و راز و نیاز بوده است. امامان معصوم علیهم السلام بارها برای آخرین فرزند معصومشان دست به دعا برداشته اند.

صاحب مکیال المکارم بیش از یک صد دعا را که از ناحیه مقدس معصومان علیهم السلام صادر شده، تقدیم منتظران کرده است. (3) ضمناً ایشان در اثری دیگر می نویسد:

«بر کسی که تتبع و ممارست در حالات و دعوات ائمه طاهرین علیهم السلام داشته باشد، پوشیده نیست که آنان چقدر بر دعا نمودن به حضرت صاحب امان عجل الله تعالی فرجه الشریف و مسئلت فرج آن جناب از خداوند عالمیان _ جلّ شأنه _ اهتمام داشته اند و اگر بخواهی اندکی بر صدق این مدعی آگاه شوی، ملاحظه کن دعای حضرت امیر علیه السلام را _ که ضمن حدیث روایت شده در غیبت نعمانی آمده

و دعای حضرت سید الساجدین علیه السلام را در روز عرفه _ که در صحیفه سجادیه آمده _ و دعای آن حضرت را بعد از نماز ظهر و عصر روز جمعه _ که در جمال الاسبوع آمده _ و دعای حضرت صادق علیه السلام برای آن حضرت را بعد از نماز ظهر _ که در فلاح السائل و بحار آمده _ و دعای آن حضرت را در صبح بیست و یکم ماه رمضان _ که در اقبال آمده _ و دعای حضرت امام موسی کاظم علیه السلام را بعد از نماز عصر _ که در فلاح السائل آمده

و دعای حضرت امام رضا علیه السلام در جمال الاسبوع و دعای امام محمدتقی علیه السلام در کافی و دعای امام حسن عسکری علیه السلام در مهج الدعوات و دعای روایت شده از خود آن جناب را در کمال الدین و تمام النعمه و قنوت نماز ظهر جمعه آن حضرت _ که در کمال الدین و تمام النعمه آمده _ و قنوت نماز ظهر جمعه آن حضرت _ که در جمال الاسبوع روایت شده

و دعای آن حضرت بعد از دو رکعت اول نماز نافله شب _ که در مصباح المتهجد و مفتاح الفلاح نقل شده _ و دعای روز بیست و پنجم ماه ذی قعده و دعای صبح های روزهای جمعه و دعای بعد از نمازهای فریضه و دعای وقت رفتن به مسجد در روز جمعه و دعای افتتاح و غیر این ها، که ذکرش موجب طول است.

بلکه از عبارت دعای روز عرفه و قنوت روز جمعه _ که در جمال الاسبوع روایت شده _ و بعضی ادله دیگر ظاهر می شود که مؤمن باید هر دعایی که می نماید، ابتدا کند به دعا برای حضرت صاحب امان عجل الله تعالی فرجه الشریف و دعا برای ایشان بعد از نماز عصر و بلکه بعد از هر نماز سفارش شده است. هم چنین دعا برای ایشان در قنوت نماز جمعه، در سجده، هر صبح و شب، روز جمعه، در حرم امام حسین علیه السلام، در صحرای عرفات، روز

عید فطر، روز عید قربان، نیمه شعبان و تمام روزهای ماه رمضان سفارش شده است». (4)

بنابراین اگر سؤال شود که «چرا باید به حضرت دعا کرد؟» می گوییم:

1. چون ایشان برترینِ مؤمنین است و پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «به مؤمنین دعا کنید».

2. چون ایشان فریادرس بیچارگان است. امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در این باره می فرماید: «إنا غیر مهملین لمراعاتکم و لا ناسین لذکرکم؛ (5) ما در رسیدگی به شما کوتاهی نمی کنیم و یاد شما را از خاطر نمی بریم».

3. چون ایشان احیاگر دین خداست. در دعای ندبه می گوییم: «أین محیی معالم الدین» (6)و در قرآن می خوانیم: ((لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ)). (7) غلبه اسلام بر دیگر ادیان، توسط آن حضرت محقق می شود.

4. چون ایشان انتقام گیرنده از دشمنان اسلام است. پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «قال الله و به أنتقم من أعدائی؛ (8) خداوند فرموده است که به وسیله او از دشمنانم انتقام خواهم گفت». امام صادق علیه السلام نیز می فرماید: «إذا قام قائمنا انتقم لله و لرسوله و لنا أجمعین؛ (9) هرگاه قائم ما قیام کند، انتقام ما را می گیرد».

5. چون ایشان اقامه حدود می کند. امام صادق علیه السلام می فرماید: «و یقام حدود الله فی خلقه؛ (10) امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در میان خلایق، اقامه حدود می کند».

6. چون ایشان مضطرّ است. از امام محمد باقر علیه السلام درباره تفسیر آیه ((امن یجیب المضطر)) (11)سؤال شد. آن حضرت فرمود: «نزلت فی القائم؛ (12) این آیه در مورد امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است».

7. چون ایشان عامل تألیف دل هاست. در دعای ندبه می خوانیم: «أین مؤلف شمل الصلاح و الرضا». (13)

8. چون ایشان مهربان و واسطه فیض است. در دعای ندبه می گوییم: «این سبب المتصل بین الارض والسماء» و در دعای عدیله می خوانیم: «بِیُمنه رُزق الوری و بوجوده ثبتت الارض و السماء».

9. چون قبولی اعمال ما وابسته به رضایت آن حضرت است. در زیارت می خوانیم: «بولایتک تقبل الاعمال». (14)

10. چون به وسیله آن حضرت، از ما دفع بلا می شود: «و بی یدفع الله عز و جل البلاء عن أهلی و شیعتی». (15) همان طور که درباره پیامبر در قرآن آمده است: ((وَ ما کانَ اللّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِیهِمْ)). (16) پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «أهل بیتی أمان لاهل الارض». (17) در حال حاضر تنها فرد از اهل بیت علیهم السلام که امام حی و حاضر و موجب امان اهل زمین است، امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است.

11. چون ایشان از ما شفاعت می کند. پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «المهدی شفیعهم یوم القیامه». ()

12. چون ایشان در همین دنیا نیز به همه، توجه و عنایات فراوان دارد. به طور مثال، پدر شیخ صدوق بچه دار نمی شد. نامه ای به محضر مبارک امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نوشت تا آن حضرت در حقّش دعا کند و نامه را به وسیله حسین بن روح به آن حضرت رساند. امام نیز در حقّش دعا کرد و در جواب نامه اش نوشت: «قد دعونا الله لک بذلک، و سترزق ولدین ذکرین خیرین». (19) به برکت دعای آن حضرت، او صاحب دو فرزند عالم و فقیه شد که یکی از آن ها، شیخ صدوق بود که قبرش در نزدیکی حرم حضرت عبدالعظیم حسنی است.

13. مزد رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله دعا برای حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است. وقتی به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف دعا می کنیم، در واقع می گوییم: «یا رسول الله! مزد آن که خدا را به وسیله تو شناختم، ادا می کنم. مزد تو آن است که به نوه تو و پیاده کننده احکام دین تو دعا کنم». او حق نعمت، حق رهبری و حق ارشاد بر گردن ما دارد. او ولی نعمت ماست، جدش ما را هدایت کرده، رهبر ماست و اگر او نبود، ما نبودیم.

با وجود آن که اساسی ترین نیاز هر انسان، امام و حجت الهی است، (20) و بحث «اضطرار به حجت» یکی ازشکوفاترین بحث ها و بخش های دین به شمار می آید، آیا می توان دعا برای وجود نازنین امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف و واسطه فیض الهی را ضروری ندانست؟!

در میان نیازهای انسان، نیاز به امام، اساسی ترین مسأله است و از نظر عقلی، مهم ترین نیاز، ضرورت جدی تری نیز دارد. بنابراین، دعا برای امام، ضروری ترین دعاهاست.

به راستی چه زیباست که بهترین حالات خودمان را به بهترین فرد اختصاص دهیم. دعا بهترین حالت انسان است و باید به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، بهترین مخلوق خداوند متعال، اختصاص یابد.

در این میان، دعای سلامتی آن حضرت، جایگاه والایی دارد. علما و محدثان بزرگ شیعه، از قرن های گذشته تاکنون، این دعای شریف را در متون اولیه و کتب معتبر به مناسبت اعمال شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان ثبت و ضبط کرده اند. علمایی که به ذکر این دعا پرداخته اند، بر اساس تقدم تاریخی و زمانی عبارت اند از:

1. ثقه الاسلام محمدبن یعقوب اسحاق کلینی قدس سرّه

شیخ کلینی (متوفای 329 قمری) در کتاب ارزش مند کافی (21) این دعا را از محمد بن عیسی نقل کرده است. این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین کتاب های حدیثی شیعه به شمار می آید و در عصر غیبت صغری تألیف شده است.

2. شیخ الطائفه محمد بن حسن طوسی قدس سرّه

شیخ طوسی (متوفای 460 قمری) در دو کتاب ارزش مند تهذیب الأحکام (22) و مصباح المتهجد و سلاح المتعبد (23) این دعا را نقل کرده است. ایشان که به «بزرگ شیعه» لقب گرفته، صاحب دو کتاب تهذیب و استبصار از چهار کتاب معتبر شیعه است. کتاب ارزش مند مصباح المتهجدِ ایشان از کتاب های بسیار معتبر شیعه در زمینه دعاست. این کتاب از متون روایی و حدیثی برگرفته شده و از زمان نگارش تا به حال مورد توجه علما و مردم بوده است.

3. محمد بن جعفر مشهدی حائری قدس سرّه

ابن مشهدی از علمای بزرگ شیعه است که قبل از 580 قمری دیده از جهان فروبست. ایشان در کتاب ارزش مند المزار الکبیر (24) این دعا را ذکر کرده اند. بزرگان شیعه در طول هشت قرنی که از تألیف آن می گذرد، همواره بدان اعتماد و استناد کرده اند.

4. علی بن موسی بن طاووس حلی قدس سرّه

سید بن طاووس (متوفای 664 قمری) در دو کتاب خود، این دعای شریف را ذکر فرموده است: الإقبال بالأعمال الحسنۀ فیما یعمل مره فی السنۀ (25) و فلاح السائل. (26)

این آثار سودمند جایگاه ویژه ای نزد علمای شیعه دارد. کتاب هایی درباره دعا که بعد

از ایشان تألیف شده، وام دار این آثار است.

5. شیخ تقی الدین ابراهیم کفعمی قدس سرّه

شیخ کفعمی (متوفای 900 قمری) نیز در دو اثر از آثار گران بهایش، این دعای شریف را ذکر فرموده است: جنه الأمان الواقعیه و جنه الإیمان الباقیه (مشهور به مصباح) (27) و البلد الأمین. (28)

ایشان در مقدمه کتاب مصباح می نویسد:

این کتاب را از کتاب های مورد اعتماد جمع آوری کردم که باید به ریسمان محکم آن ها چنگ زده شود، و آن را به گونه ای مرتب کردم که خواننده آن را به بالاترین درجات وصول به حق برساند.

این کتاب مشتمل بر دعاهای پربهایی است که علمای شیعه در قرون متمادی آن را تأیید کرده اند.

6. شیخ جلیل، حسن بن سلیمان حلّی قدس سرّه

شیخ حسن بن سلیمان حلی (متوفای قرن نهم هجری) در کتاب مختصر بصائر الدرجات (29) این دعا را نقل کرده و برخی از بخش های آن را شرح داده است. (30)

• منبع : کتاب شرح دعای سلامتی امام زمان